Jan Kusters

van alles

Dit was een week van rustig verder knutselen. Ik ben nog bezig aan de kist voor de shape chart, dat zal ook nog wel een paar weken duren.

Ik heb de lino’s van opschriften voorzien (telkens de naam van dat model in potlood) en de kist staat in de eerste twee lagen beits.

Lees meer >> | 1344 keer bekeken

het begint erop te lijken

Een week vrij, een week hard werken. Deze week heb ik 3 dagen en een avond linoleum zitten snijden, één dag staan drukken, en één dag besteed aan de presentatielade bouwen. Aan het eind van die laatste dag ging ik door mijn rug…

De reeks lino’s is wel goed geworden, of tenminste, is geworden wat ik in gedachten had. Ik twijfel nog over een paar lino’s, misschien dat ik er twee nog eens moet over doen. Aan de andere kant is dat geneuzel, ik denk dat maar weinig mensen het verschil zullen zien. Ik kijk het nog even aan.

Moeilijker is de presentatie. Ik had drie ideeën, en heb nu eerst maar eens het idee dat het meeste werk is aangepakt (vaker mijn oplossing; dan weet ik tenminste zeker dat ik een bepaalde keuze niet uit luiheid maak). Ik kan de pijpen in een soort van vitrinekast presenteren.

De kast moet eigenlijk een lade voorstellen, één uit een ladenkast met een hele verzameling. Denk aan geprepareerde insecten, of bijzondere stenen, zoiets. De lino’s worden dan met spelden vast gestoken. Maar meteen slaat al de twijfel toe; binnen wit verven? Buitenkant mahonie beitsen? Moet ik ook handgrepen, een front en glijrichels aan de lade bevestigen? Ik weet het niet. De andere opties zijn een soort van pijpenrek, een kast zoals de lade, maar dan met horizontale plakjes waar de lino’s schuin op staan. Past beter bij pijpen. En de derde optie is hele simpele lijstjes, 10x15 cm, waar alle lino’s in komen. Op te hangen als een lange rij, maar ook als een rechthoek van 5x5 lijstjes. Het oorspronkelijke idee was overigens om de lijstjes in de lade te leggen.

Bijna klaar, maar er is nog heel wat te piekeren.

Lees meer >> | 2172 keer bekeken

En verder doorgaan

Ik ga stug verder met pijpen tekenen en in linoleum snijden.

Ik schreef de vorige keer al dat het tekenen verrassend veel fijn-slijpen behoeft. Dit is in feite ‘beelhouwer-tekenen’; bij een beeld dat je kunt aanraken kun je fouten voelen die je niet kunt zien. Ik heb een pijp –pijpen zijn een soort van functionele beelhouwerkjes- die op het oog perfect gevormd is, maar waarbij je in je hand voelt dat één kant een andere bolling heeft dan de andere kant. Het zijn de subtiliteiten waar een pijproker van kan genieten bij het zoeken naar pijpen. En het zijn subtiliteiten waar een beelhouwer-tekening totaal aan voorbij gaat. Bij het omzetten van 3D naar het platte vlak in één kleur en toon worstel je meer met de vraag ‘hoe laat ik het verschil zien tussen een ronde en een ovale steel’. 

De hierboven staande tekening is zo’n verschil; de Liverpool met een ronde steel en kort mondstuk, en de Canadian met een plattere, ovale steel met kort mondstuk (en even een papieren mal om te zorgen dat de kop ook echt hetzelfde wordt). Perspectivisch kloppen de rondingen die ik overal in de stelen teken niet, het zouden gewoon rechte lijnen moeten zijn als je een pijp van opzij bekijkt. Maar om dit soort verschillen te laten zien teken ik toch rondingen. En dan de grote vraag; werkt het?

Deze week 8 lino’s gesneden, en elk ook meteen 3 keer afgedrukt.

Er zitten een paar moeilijke tussen, zoals de hierboven genoemde Canadian (links onder), en de Calabas-pijp (2e kolom, 2e van boven). Het afdrukken met witte inkt begint langzaam wat beter te gaan, het is niet meer het gevecht dat het eerst was (witte drukinkt is anders dan alle andere drukinkten, en dat was wel even wennen). Nu wordt het wat dat aangaat vooral opletten dat ik voldoende variatie hou in de afdrukken.

Ondertussen begin ik ook zover te komen dat ik in elk geval genoeg afdrukken op de grond kan leggen om een indruk van het eindresultaat te krijgen.

Een glimp van wat het moet gaan worden… Goed, dit zijn telkens 3 dezelfde pijpen, terwijl het uiteindelijk allemaal verschillende pijpen moeten worden, en 24 prenten leg je anders neer dan 25, maar dit geeft toch een beetje een indruk. Hmmm… Een gruwelijke vraag dringt zich op: is 25 wel genoeg?

Lees meer >> | 1767 keer bekeken

Doorgaan

De komende weken worden vermoedelijk vrij saai hier. Ik ben de vorige week aan een projectje begonnen dat, als ik het überhaupt afmaak, wel een tijdje gaat duren. Vermoedelijk een stuk of 20, 25 kleine lino’s maken, en dat allemaal voor wat uiteindelijk één werk wordt; de chape chart.

Lees meer >> | 1358 keer bekeken

ik ben weer even bij de tijd

Ik ben, zonder dat dat een vooropgezet plan was, weer even redelijk actueel bezig. Op dit moment ben ik weer bezig met een idee van het vorig jaar (en eerder). Ik had het idee om met linoleumsnede’s een ‘chape chart’ van pijpen te maken, een soort van overzicht van pijp-modellen. Daar heb ik het vorig jaar in de zomer aan gewerkt, maar ik kwam er niet helemaal uit; de achtergrond wit was saai, maar resten linoleum overlaten zodat er streepjes mee-gedrukt werden was ook niet de oplossing (zie 22 en 29-8 2010). Nu, met de wit-druk lino’s van de afgelopen maanden, lijk ik daar de oplossing voor te hebben, en ik ben er dus weer mee bezig.

Lees meer >> | 1332 keer bekeken

dienstmededeling: zondag 3 en zondag 10 april geen updates

Lees meer >> | 1170 keer bekeken

En nog maar eens de wal van Sittard

De afgelopen weken heb ik een aantal lino’s gemaakt van de oude stadswal in Sittard. Sommige op de normale manier met zwart drukken, en de laatste twee in ‘negatief’, met wit drukken. En die laatste bevielen me wel, dus nu moest de eerste van dat drieluikje ook nog maar eens in wit-druk uitvoering gesneden worden. 

Dinsdag, bij de schildergroep, heb ik voornamelijk zitten ontwerpen en schetsen. Ik had wel de rubbing van de eerste versie, maar die bleek toch niet geschikt voor een wit-druk. En dus begon het weer; schetsen in potlood, inkt, met een spiegel controleren hoe het werd en aan het eind van de avond zelfs nog beginnen met uitsnijden. 

(tekenen en in de spiegel kijken hoe hij als afdruk gaat uitpakken)

Vrijdag heb ik hem afgewerkt en gedrukt. Het is een leuk setje geworden, en ik zou zo eigenlijk nog wel wat meer lino’s van Sittard willen maken. 

Ik merk steeds vaker dat ik nu net van dat imperfecte hou, wat dit soort lino’s in extremo heeft. Mijn lijstjes voor schilderijen zijn scheef en maar half gelakt, de gewone lino’s druk ik het liefst af op bobbelend rijstpapier, en deze lino’s maken helemaal de indruk van lomp stempelwerk. We leven in een wereld waarin anonieme en machinale perfectie de norm is geworden. Tijd om de schimmelende muur, het afbladerend lakwerk en de lomp gestempelde lino te omarmen…

Lees meer >> | 1767 keer bekeken

veel piekeren en even niet goed nagedacht...

Weinig boeiends om te laten zien deze week. Bij de schildergroep viel mijn mededeling ‘dat ik een beetje ben uitgeschilderd’ nogal rauw blijkbaar. Geen paniek, het betekent niet dat ik nu geen kwast meer oppak, maar de drive waarmee ik de afgelopen jaren gewerkt heb is, voor wat betreft schilderen, een beetje weg. Het gevoel dat ik na de expositie in Amsterdam had, blijkt te kloppen: ik ben klaar met de Noorse landschappen, daarin heb ik gedaan wat ik wilde. En ik schilderde voor die Noorse landschappen. Ik vrees dat, als ik daar nu mee doorga, ik doe wat ik bij andere kunstenaars ook vaak zie; kunstnijverheid. Werk maken vanwege wat anderen ervan vinden, niet als serieus onderzoek. Het onderzoek stopt dan eigenlijk, je weet wat iets is, en wat je kunt, en je werkt vooral door omdat het geld, bewondering of iets anders oplevert. Ik verdien mijn geld elders, ik kan me permitteren om verder te gaan, een volgende stap te zetten. Tijd voor wat anders dus.

Er zitten twee problemen aan dit soort momenten. Om te beginnen voelt het wel heel erg aan als ‘kapitaalvernietiging’, als ‘zonde van al die moeite’. Ik heb in de loop van de afgelopen jaren een zekere vaardigheid met verf opgebouwd. Dat bleek bijvoorbeeld toen ik vriendenportretten ging doen. Als ik nu minder ga schilderen dan zakt die vaardigheid ook weer weg. Het zou dus wel aardig zijn als ene volgend thema ook weer om schilderen vraagt.

En dat is het tweede en veel grotere probleem; het volgende thema. Ik ben al een kleine twee jaar bezig met nieuwe thema’s te onderzoeken. Ik heb veel ideeën, maar wat is het grote idee? Op het gebied van naakt en snapshots heb ik zelfs al wat geprobeerd. Maar op dit moment is er nog niets dat me zo in zijn greep heeft als ooit eens bondage, of vliegen, of –de afgelopen jaren- Noorse landschappen. Dit is ook niet iets wat zich echt laat forceren. Een fascinatie kies je niet, die moet groeien.

Doe ik dan niks? Jawel, kunst stopt nooit helemaal. Vrijdag wilde ik beginnen aan een nieuwe versie van de lino waarmee ik dit jaar ook begonnen ben; de wal van Sittard met kerken en sneeuw, deze dus.

De bedoeling is om er nu ook een wit-druk versie van te maken. Ik heb de eerste lino gebruikt om de tekening ‘af te wrijven’, die hoef ik dan alleen maar even over te nemen op een vers stuk linoleum. 

Alleen was ik donderdag vergeten de juiste voorbereidingen te treffen. Het is gemakkelijker werken als de linoleum op hout gemonteerd is, zowel met snijden als met drukken. Ik bleek geen plaatjes meer klaar te hebben liggen, en nadat ik de linoleum gemonteerd had moest de lijm goed doordrogen onder druk, dus van verder schetsen, tekenen en snijden kwam vrijdag niets meer. 

Tijd voor een ander klusje; een fotoboek met 5 jaar schilderijen. Ik doe dat soort dingen in fotoboekprogramma’s van Appie en van My Photobook (de albums van de laatste bevallen me net iets beter). 

Maar een dikke 400 foto’s in een album zetten en van bijschriften voorzien is een hele klus, daar ben ik vrijdag en zaterdag verder mee bezig geweest, ik ben nu op ongeveer driekwart…En het voelt niet eens aan als bevredigend en productief werk.

Lees meer >> | 2528 keer bekeken

atelier of niet?

Een lang blog dit keer, maar met weinig werk en veel woorden. Ik had een week vrij, en heb meer gedacht dan gedaan…

Deze week had ik eens kans om wat te proberen. Vroeger heb ik een aantal jaren een atelier gehad waar ik dag in dag uit naartoe ging alsof het een baan was. Toen ik daar, door een betaalde baan, minder tijd voor had heb ik dat atelier opgegeven omdat er een lange wachtlijst van kunstenaars was die ook een atelier hadden. Het zou asociaal zijn om een atelier bezet te houden als je er hooguit één of twee keer per week een paar uur zit. Maar de laatste jaren denk ik toch weer vaker na over een atelier. Eigenlijk heb ik een beetje een beeld in gedachten van kunstenaar als nijvere monnik. Opstaan, even wat eten en drinken, en dan achter de tafel en aan de slag. Rustig en gestaag verder werken, af en toe onderbroken voor contemplatie –een peuk dus- en eten. En zo zou je hele dagen moeten kunnen vullen. Op schilderreizen zien mijn dagen er ook daadwerkelijk zo uit. Ik sta op als het licht wordt -in Noorwegen een probleem, in Frankrijk en Nederland niet-, eet wat en maak een thermoskan thee klaar, en dan ben ik de hele dag op pad, locaties zoeken en schilderen. Thuis werkt dat totaal anders. Ik sta op, zet spullen klaar, eet wat, maak een thermos thee of koffie, en dan… Niets. Ik loop rondjes door de kamer, kijk op tv naar het nieuws, blijf soms even hangen in een documentaire. Ik ga wat klusjes achter de computer doen, blader in een boek. En telkens kijk ik naar wat ik van plan was, denk er even over, en stel het begin nog uit. En dan ineens werk ik een uurtje of twee uur, hang het gemaakte aan de muur, en zit er de rest van de dag naar te kijken om af en toe hier of daar nog een stipje te zetten. En ondertussen loop ik weer rondjes door de kamer, kijk wat tv, surf wat internet, lees wat… Al met al heb ik dus het gevoel thuis nou niet bepaald door te werken. Er zijn heel wat redenen denkbaar voor dit gedrag, en mijn voornaamste indruk is (was) een beetje dat ik thuis gewoon teveel afleiding heb, teveel andere dingen die ik ook kan doen. Zou dat in een atelier beter werken, zonder tv, zonder internet? De afgelopen week had ik een kans om dat uit te proberen. De schildergroep waar ik bij zit heeft een nieuw atelier, en ik kon daar ook eens een hele dag gaan werken. Schilderspullen stonden er al, tekenspullen mee, wat materiaal dat ik voorbereid had mee, en hup, om half 10 stond ik achter de ezel. En om 5 over half 10 stond ik buiten een peuk te roken. En daarna stond ik een kop koffie te zetten. Ik bladerde eens wat in kunstboeken. Ik keek naar de foto’s die ik had meegenomen, en legde de tekenspullen iets anders neer… Kortom, het werd net zo’n losse dag als thuis. Met als enige verschil dat ik me wat meer verveelde, en dat ik niks kon opzoeken toen ik eenmaal begon. Hmmm, misschien zit het probleem niet in de afleiding en het ontbreken van een atelier…

En wat heb ik dan deze week zoal gedaan? Om te beginnen ben ik aan’t zwoegen op iets wat ik deels niet wil, maar waar ik tegelijk toch wel nieuwsgierig naar ben of ik het kan. Een portret ‘in opdracht’ (niet echt een opdracht, het was meer een verzoek, en ik heb vooral niks durven beloven, maar goed).

Een kinderportret nog wel… Ik heb niks met kinderen, ik wil geen kinderen, kinderen worden pas boeiend tegen de tijd dat ze een serieuze baard en/of borsten hebben. In de woorden van W. C. Fields: I like children - fried. Erger nog, als dit lukt, en ik laat het hier zien, dan is het niet ondenkbaar dat meer mensen aankloppen voor een portret, en dat wil ik helemaal niet (*). Ik wil zien hoe een portret uitziet als ik het schilder, het is een soort van fundamentele nieuwsgierigheid (wat gebeurd er als ik op dit knopje druk?). Ik ken het meisje op het schilderij niet, ik werk aan de hand van een foto, en leer een les die ik al kende; foto’s bevatten heel veel minder informatie dan de werkelijkheid. Te weinig informatie om als enige leidraad te gebruiken voor een schilderij. Ondertussen heb ik wel een lekker schilderijtje opstaan, maar ik heb geen idee of dit lijkt op het meisje in kwestie. Tegelijk vraag ik me af of dat voor een portret van belang is. Ik heb, sedert ik die portretten van mijn vrienden geschilderd heb, veel naar portretten van anderen gekeken, en kom geleidelijk aan tot de conclusie dat een geschilderd portret meer om een idee gaat, dan om gelijkenis. Portretten zijn gemaakt als een bericht aan de toekomst, oncontroleerbaar in hun werkelijkheid (daar hebben we nu foto’s en film voor). Een portret is meer de weergave van het belang dat we aan iemand hechten, en van de fase waarin we iemand kende, dan een herinnering aan hoe die oude man van nu er 30 jaar geleden uitzag. Het beste voorbeeld zijn portretten van machtsdragers, nu nog steeds aanwezig in directiekamers en dergelijke: het gaat er niet om hoe ze uitzagen, het gaat erom wie ze waren. In de portretten van mijn vrienden is dat tot uitdrukking gekomen in een zekere tijdloosheid; de portretten vormen meer een dwarsdoorsnede van hoe iemand er de afgelopen 20 jaar uitzag, dan van één moment. Tot mijn genoegen zie ik ook in dit portret van een jong meisje iets van de vrouw die ze misschien eens zal worden.

Het portret was een paar uur schilderen en daarna dagen van losse vlekjes en stipjes zetten. Met de hele week vrij wilde ik toch nog wel wat meer doen, en dus heb ik ook nog zitten tekenen. Met modelwerk was me al opgevallen dat ik vrij veel plezier heb aan werken in oliepastel, dus daar zijn we ook nog eens mee aan de slag geweest. Scheepswrakken op de Skeleton Coast voor Afrika.

Leuk werk, maar toen ik in het atelier zat kwam ik erachter dat ik voor dit soort werk internet nodig heb; een gestage stroom aan informatie en beelden. Met een paar losse foto’s kom ik, om bovengenoemde redenen, niet zo heel ver.En wat ik met die wrakken eigenlijk wil is mezelf ook nog niet helemaal duidelijk. Met de ramp in Japan van afgelopen vrijdag -de tekeningen zijn woensdag en donderdag gemaakt-  krijgen ze ineens een ander gewicht.

Lees meer >> | 1959 keer bekeken

Een rijtje is af

De lino van de vorige week is af, en ik heb wat zitten experimenteren met de afdrukken. Ook de lino van een paar weken geleden heb ik nog eens gedrukt, om te kijken hoe ik daarmee uit de voeten kom. 

Het is weer allemaal witte inkt op zwart karton. Dat karton ‘buigt niet mee’ tijdens het drukken, waardoor elke druk anders wordt. Ik weet niet wat anderen hiervan vinden, maar ik heb er plezier aan: elke afdruk is anders, en je hebt nu echt wat te kiezen. Ik kan me zo voorstellen dat je er hier een aantal van naast elkaar hangt. 

Ik schreef het toen ook al, het resultaat doet denken aan oude foto’s en gomdrukken, ze zien ‘versleten’ uit. Ik mag dat wel. Maar de lino was niet bedoeld om een serie met zichzelf te worden, hij was bedoeld als sluitsteen in een reeks van de Sittardse Stadswal: 

Links het Ursulinen klooster, in het midden een totaalbeeld, en rechts de ‘grote kerk’.  Ga ik Sittard in linoleumsnedes doen? Dat hoop ik toch niet! Overigens valt me, nu ik ze naast elkaar zie, op dat ik bij die laatste lino -rechts- geen overdreven perspectief heb durven gebruiken. Het verklaart een beetje waarom ik voor die meest linkse zo met de tekening heb zitten worstelen (zie blog 16 en 23 januari) Ik durf het gewoon niet goed aan om te vervormen, gewoon tekenen is gemakkelijker...

Lees meer >> | 1474 keer bekeken